Dr n.med. Magdalena Nowaczewska
specjalista neurolog
https://AthleticoMed.PL

Leki przeciwbólowe, zwłaszcza te dostępne bez recepty, są często stosowane przez pacjentów bez umiaru. Można je kupić wszędzie, zawsze mieć przy sobie, zażyć i szybko pozbyć się dolegliwości. Zdarza się, że zgłaszający się do mnie chorzy nie wspominają o ich stosowaniu podczas zbierania wywiadu. Dopiero zapytani wprost przyznają : „ tak, budzę się z bólem głowy, biorę tabletkę, czasem dwie, potem w pracy jeszcze jedną, kiedy nadal boli następną...”. Często słyszę: „ te leki już na mnie nie działają, muszę brać coraz więcej i więcej, a głowa nadal boli”.

Czy to może być uzależnienie? Tak! Jeśli:

przyjmujesz tabletki przeciwbólowe częściej niż 10-15 dni w miesiącu, przez ponad 3 miesiące,

• masz bóle głowy przez więcej niż 10-15 dni w miesiącu,
• twój ból głowy początkowo sporadyczny przekształcił się w codzienny ból głowy lub pojawił się u ciebie nowy ból głowy,
• ból występuje najczęściej rano po przebudzeniu i obejmuje całą głowę,
• masz przy sobie i w domu znaczną ilość leków przeciwbólowych,
• próba odstawienia leków powoduje nasilenie bólu,
  możesz podejrzewać uzależnienie.

Osoby z migreną, które leczą się same, są niestety najbardziej narażone na powstanie uzależnienia. Ból migrenowy wymaga specjalnego leczenia (na receptę), a zwykłe leki najczęściej nie działają lub działają słabo. Dlatego pacjenci, mając do dyspozycji jedynie leki bez recepty, przyjmują ich bardzo dużo. Najczęściej mechanizm wygląda tak: głowa boli więc połykamy tabletkę, kiedy ból wraca następną, czasem kilka razy dziennie, początkowo to działa, ale stopniowo głowa boli coraz częściej, czasem codziennie , a liczba tabletek zwiększa się... I tak powstaje mechanizm błędnego koła – bierzemy leki na ból głowy, te leki przyjmowane przewlekle wywołują ból głowy, więc musimy brać więcej leków na ból głowy, który te leki wywołują... Po jakimś czasie pojawiają się dodatkowe objawy: bezsenność, drażliwość, nerwowość, nic już nas nie cieszy, nie mamy energii i chęci do życia.

Brzmi znajomo? To „błędne koło” ma swoją nazwę, to polekowe bóle głowy z odbicia. Najczęstsze leki przeciwbólowe, których nadużywanie może doprowadzić do bólu głowy to:

• paracetamol, ibuprofen, kwas acetylosalicylowy (np. Apap, Codipar, Panadol, Imum, Mig),
• połączenia w/wym. leków z kofeiną lub kodeiną (np. Apap Extra, Panadol Extra, Solpadeine, Excedrin Migra stop, Nurofen plus),
• tryptany i ergotamina (specyficzne leki przeciwmigrenowe),
• opioidy, np. tramadol, kodeina.

Leczenie polekowego bólu głowy wydaje się proste – należy odstawić leki przeciwbólowe, co najmniej na miesiąc. Jednak nie powinno się tego robić na własną rękę. Pacjent powinien zdawać sobie sprawę z prawdopodobnego początkowego nasilenia dolegliwości. Nagłe odstawienie nadużywanych leków może wywołać tzw. zespół abstynencyjny, czyli nasilenie bólu głowy, nudności, wymioty, lęk oraz zaburzenia snu. Objawy te trwają najczęściej, około tygodnia. Aby je złagodzić zaleca się okresowe włączenie leków przeciwpadaczkowych (topiramat), przeciwdepresyjnych lub sterydów; można również zastosować akupunkturę lub blokadę nerwów potylicznych. Niektóre leki (np. kodeina, opioidy) należy odstawiać stopniowo, czasem konieczna jest hospitalizacja. Odstawianie leków powinno odbywać się pod kontrolą specjalisty, który postawi prawidłowe rozpoznanie i zaleci leczenie na okres odstawiania.

Pomimo możliwości nasilenia objawów, zdecydowanie warto podjąć próbę leczenia. Z badań wynika,że efekty leczenia są zwykle dobre i większość pacjentów odczuwa poprawę.