Migrena

Przewlekła choroba charakteryzująca się napadowymi bólami głowy. Cierpi na nią do 15% kobiet i 6% mężczyzn, głównie w wieku średnim. U pacjentów występują nawracające, silne, uniemożliwiające funkcjonowanie napady bólu głowy, często jednostronne, pulsujące, z towarzyszącymi zaburzeniami czuciowymi jak nadwrażliwość na światło, dźwięk i zapach oraz nudnościami i wymiotami. Ból najczęściej nasila się podczas ruchu. Migrena jest chorobą o podłożu genetycznym. Może wpływać na jakość życia pacjentów; ogranicza wykonywanie codziennych czynności, zmniejsza zdolność do pracy, zwiększa absencję chorobową, zwiększa ryzyko wystąpienia depresji, zwiększa ryzyko wystąpienia nadciśnienia tętniczego i udaru niedokrwiennego mózgu.  

Wyróżniamy migrenę:

• bez aury (90%),
• z aurą (10-20%): ból poprzedzony objawami neurologicznymi, najczęściej wzrokowymi - pojawienie się w polu widzenia (jedno- lub obustronnie) migocących, błyszczących plam, zygzaków lub linii, rzadziej ubytków, a nawet niedowidzenia. Rzadsze postacie aury to: połowicze drętwienie lub osłabienie siły mięśniowej, zaburzenia mowy, objawy aury trwają od kilku do 60 minut, następnie ustępują i rozwija się ból głowy

 

Kryteria migren:

1. Wystąpienie co najmniej 5 napadów
2. Napad trwa od 4 do 72 godzin
3. Napad ma przynajmniej 2 z wymienionych cech:
   1. ból jednostronny
   2. pulsujący charakter bólu
   3. średnie lub znaczne nasilenie bólu
   4. wysiłek fizyczny nasila ból
4. W czasie napadu występują nudności i/lub wymioty, światłowstręt, nadwrażliwość na hałas
5. U 10-20% chorych przed bólem głowy występuje aura, najczęściej wzrokowa (zygzaki, błyski)

 

Czynniki prowokujące napad migreny:

• Stres i odprężenie po stresie
• Pokarmy (m.in. czekolada, nabiał, kakao, czerwone wino, owoce, śledzie, tłuste potrawy, aspartam, glutaminian)
• Głód
• Sen (zbyt długi lub zbyt krótki)
• Zmęczenie, wysiłek
• Wahania poziomów hormonów, leki (estrogeny)
• Gwałtowne zmiany pogody
• Jasne światło
• Pobyt na dużych wysokościach

 

Postępowanie i plan leczeni:

• Podczas wizyty neurolog zbierze dokładny wywiad (pytania o lokalizację, natężenie, charakter, częstość występowania bólu, objawy towarzyszące, choroby współistniejące). Możesz przygotować się do wizyty – link do filmu jak przygotować się do wizyty, link do skale bólu

• Neurolog przeprowadzi badanie neurologiczne, zapozna się z wynikami przeprowadzonych wcześniej badań, w razie potrzeby wykona badanie przepływu krwi w naczyniach mózgowych, zaleci wykonanie badań dodatkowych, w tym neuroobrazowych (tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny).

  Po postawieniu rozpoznania zostanie ustalony szczegółowy plan leczenia, lekarz wybierze odpowiednie dla ciebie postępowanie:

• Leczenie doraźne napadu bólu – przerywające napad bólu
• Leczenie profilaktyczne - zmniejszające liczbę napadów bólu głowy
• Nowoczesne metody zapobiegania napadom – toksyna botulinowa, zewnętrzna stymulacja nerwu trójdzielnego
• Leczenie wspomagające

 

Napięciowy ból głowy

Bardzo częsty ból głowy, nieznana jest jego patogeneza, ale depresja, stres, silne emocje, przemęczenie, brak snu czy stany lękowe sprzyjają jego wystąpieniu.

• jest obustronny, rozlany, opasujący, może być tępy, uciskający lub gniotący, bywa porównywany do uczucia ściskającej głowę opaski lub czapki,
• trwa od pół godziny do kilku dni,
• narasta powoli
• może wystąpić uczucie napięcia i ściskania w obrębie mięśni szyi,
• najczęściej nie ulega nasileniu pod wpływem wysiłku fizycznego,
• nie towarzyszą mu nudności i wymioty, może wystąpić niechęć do jedzenia

 

Międzynarodowe Towarzystwo Bólu Głowy ze względu na czas trwania dolegliwości rozróżnia dwie kategorie napięciowego bólu głowy:

• przewlekły napięciowy ból głowy,
• epizodyczny napięciowy ból głowy (rzadko lub często występujący),

 

Napięciowe bóle głowy – kryteria rozpoznania:

• Ból głowy trwający od 30 min do 7 dni,
• Co najmniej 2 z następujących cech: obustronna lokalizacja; napięciowy, uciskający (nie pulsujący) charakter bólu; intensywność od łagodnej do umiarkowanej; rutynowa aktywność fizyczna nie nasila bólu,
• Obie z następujących cech: brak nudności i wymiotów (może wystąpić jadłowstręt); brak światłowstrętu i nadwrażliwości na dźwięki lub występowanie tylko jednej z tych cech,
• Bóle nieprzypisane innemu schorzeniu.

 

Postępowanie i plan leczenia:

• Podczas wizyty neurolog zbierze dokładny wywiad (pytania o lokalizację, natężenie, charakter, częstość występowania bólu, objawy towarzyszące, choroby współistniejące). Możesz przygotować się do wizyty (kliknij w linki poniżej): 
  • jak przygotować się do wizyty
  • ankiety oceny bólu

• Neurolog przeprowadzi badanie neurologiczne, zapozna się z wynikami przeprowadzonych wcześniej badań, w razie potrzeby wykona badanie przepływu krwi w naczyniach mózgowych, zaleci wykonanie badań dodatkowych, w tym neuroobrazowych (tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny) lub konsultacji specjalistycznych.

• Po postawieniu rozpoznania zostanie ustalony szczegółowy plan leczenia, lekarz wybierze odpowiednie dla ciebie postępowanie:
  • Leczenie doraźne napadu bólu - leki przeciwbólowe
  • Leczenie profilaktyczne – leki przeciwdepresyjne, przeciwpadaczkowe
  • Leczenie wspomagające – psychoterapia, akupunktura

 

Klasterowy ból głowy

Występuje rzadziej niż migrena, najczęściej u mężczyzn pomiędzy 30 a 40 rokiem życia. Klasterowy ból głowy pojawia się nagle i jest bardzo silny. Uważa się, że to najsilniejszy ból znany człowiekowi.

1. obejmuje okolice oczodołu, skroń, policzek, szczękę,
2. występuje zawsze po jednej stronie,
3. napady trwają od 15 do 180 minut,
4. częstotliwość występowania napadów waha się od 1 do nawet 8 razy na dobę,
5. napady mogą występować w nocy i wybudzać chorego ze snu
6. ból pojawia się codziennie przez okres 4–8 tygodni, z rocznymi (a nawet kilkuletnimi) bezbólowymi przerwami pomiędzy okresami napadów

 

Bólowi towarzyszy:

1. łzawienie, zaczerwienienie spojówek,
2. opadanie lub obrzęki powieki,
3. zwężenie źrenicy,
4. uczucie zatkania nosa, wydzielina z nosa,
5. jednostronne pocenie się i zaczerwienienie twarzy,
6. pobudzenie psychoruchowe.

 

Postępowanie i plan leczenia

• Podczas wizyty neurolog zbierze dokładny wywiad (pytania o lokalizację, natężenie, charakter, częstość występowania bólu, objawy towarzyszące, choroby współistniejące).Możesz przygotować się do wizyty (kliknij w linki poniżej): 
  • jak przygotować się do wizyty
  • ankiety oceny bólu

• Neurolog przeprowadzi badanie neurologiczne, zapozna się z wynikami przeprowadzonych wcześniej badań, w razie potrzeby wykona badanie przepływu krwi w naczyniach mózgowych, zaleci wykonanie badań dodatkowych, w tym neuroobrazowych (tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny).

• Po postawieniu rozpoznania zostanie ustalony szczegółowy plan leczenia, lekarz wybierze odpowiednie dla ciebie postępowanie:
  • Leczenie doraźne napadu bólu – przerywające napad bólu
  • Leczenie profilaktyczne - zmniejszające liczbę napadów bólu głowy
  • Leczenie wspomagające

 

Inne bóle głowy i twarzy

Opisano około 200 zespołów bólowych w obrębie głowy i twarzy, poniżej kilka z nich:

• Hemikrania napadowa – częste, krótkie (2-30 min), silne, rwące, jednostronne ataki bólu z towarzyszącym łzawieniem, wyciekiem z nosa

• SUNCT – krótkotrwały (5-120 sekund), jednostronny ból głowy przypominający neuralgię z towarzyszącym przekrwieniem spojówek i łzawieniem

• Kłujący ból głowy- doznania w formie serii ukłuć, powtarzających się nieregularnie na przestrzeni godzin lub dni

• Kaszlowy ból głowy -poprzedzony napadem kaszlu, trwa kilka minut

• Wysiłkowy ból głowy- poprzedzony aktywnością fizyczną, trwa od 5 minut do 24 godzin. Najczęściej obustronny. Po wystąpieniu pierwszego epizodu nagłego bólu spowodowanego wysiłkiem fizycznym należy pilnie zgłosić się do szpitala celem przeprowadzenia odpowiednich badania diagnostyczne w celu wykluczenia krwotoku podpajęczynówkowego i rozwarstwienia tętnicy.

• Ból głowy związany z aktywnością seksualną - wyróżnia się trzy odmiany: ból w trakcie osiągania podniecenia seksualnego (tępe lub rwące doznania w okolicy potylicznej i szyi), ból w trakcie orgazmu (ostry, eksplodujący napad bólu) oraz ból po stosunku. Po wystąpieniu pierwszego epizodu nagłego silnego bólu w trakcie stosunku należy pilnie zgłosić się do szpitala celem przeprowadzenia odpowiednich badania diagnostyczne w celu wykluczenia krwotoku podpajęczynówkowego i rozwarstwienia tętnicy.

• Śródsenny ból głowy - rozlany, tępy ból głowy, pojawiający się w kilka godzin po zapadnięciu w sen. Trwa do kilku godzin, nie powoduje żadnych charakterystycznych objawów.

• Hemikrania ciągła - ból o umiarkowanym natężeniu, ciągły, jednostronny, zmieniający się w czasie.

• Codzienny uporczywy ból głowy - ból głowy występujący najczęściej obustronnie, ściskający lub uciskający, wykazuje małe lub umiarkowane nasilenie i nie zależy od zwykłej codziennej aktywności fizycznej. Przypomina przewlekły ból głowy typu napięciowego. Świeżo rozpoznany nieustający ból głowy musi być różnicowany z przyczynami wtórnymi. Zdarza się jednak, że pacjent skarży się na ciągły ból o charakterze napięciowym o dokładnie zdefiniowanym początku, którego genezy nie można jasno określić.

• Ból głowy spowodowany nadużywaniem leków przeciwbólowych - rozwija się w następstwie regularnego nadużywania (przez co najmniej 3 miesiące) leków przeciwbólowych. Występuje przez ponad połowę dni w miesiącu. Pojawia się u pacjentów z pierwotnym bólem głowy (np. migreną, napięciowym bólem głowy). Występuje tutaj samonapędzający się mechanizm – kiedy ból głowy powraca po odstawieniu leków przeciwbólowych, pacjent zażywa je w coraz większych ilościach.

• Szyjnopochodny ból głowy - może obejmować szyję, okolicę potyliczną, okolicę żuchwy, gałek ocznych, ale też ramiona. Ból ma zazwyczaj charakter połowiczy, wykazuje umiarkowane nasilenie, jest niepulsujący, może trwać od kilku godzin do kilku tygodni.

Jeśli występują u Ciebie bóle głowy, szukasz rozpoznania i leczenia – umów się na wizytę do neurologa.  

Bóle głowy objawowe

Są to bóle głowy wtórne, które są objawem innej choroby. Wyróżniamy bóle głowy w przebiegu schorzeń mózgowych:

• udar mózgu, krwotok podpajęczynówkowy
• guz mózgu
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
• zakrzepica zatok żylnych
• uraz głowy

oraz chorób pozamózgowych

• nadciśnienie tętnicze
• jaskra
• zapalenie zatok
• zapalenie ucha
• zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa szyjnego
• schorzenia stomatologiczne
• niewydolność nerek
• infekcja
• niewydolność wątroby
• borelioza

Bóle głowy mogą również wystąpić jako objaw uboczny stosowania niektórych leków lub z powodu nadużywania leków przeciwbólowych.  

Nagły silny ból głowy

Jeśli ból wystąpił nagle - „jak uderzenie w głowę”, „jakby coś pękło”, jeśli jest silny i nie zmniejsza się ( „najsilniejszy w życiu”) – może być to objaw krwawienia podpajęczynówkowego, którego przyczyną jest najczęściej pęknięcie tętniaka naczyń mózgowych. Jeśli masz taki ból głowy – jak najszybciej wezwij pogotowie lub zgłoś się na szpitalny oddział ratunkowy (SOR).

Szyjnopochodny ból głowy

napadowy, tępy lub świdrujący ból głowy zlokalizowany w okolicy karku i promieniujący do czoła, barków i ramion. Ruch głową lub długotrwałe unieruchomienie może wywołać ból. Pozostałe objawy to:

• Wzmożone napięcie mięśni karku
• Ograniczenie ruchomości kręgosłupa szyjnego
• Zawroty głowy, czasem omdlenia
• Bólowi mogą towarzyszyć poty, nudności, kołatanie serca

 

Neuralgia nerwu potylicznego

Występuje najczęściej u kobiet pomiędzy 30 a 50 r.ż. Może być spowodowana przez uraz kręgosłupa szyjnego związany z jego odgięciem (whiplash), zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa szyjnego, wzmożone napięcie mięśni karku. Charakterystyczna jest bolesność uciskowa punktu wyjścia nerwu potylicznego większego. Objawy:

• Ból występuje w okolicy potylicznej i karku ( z tyłu głowy), promieniuje w kierunku ucha i szczytu głowy
• Ból jest napadowy, kłujący, czasem pulsujący
• Ból jest najczęściej jednostronny, może promieniować do czoła i oczodołu
• Dodatkowo może wystąpić nadwrażliwość mięśni karku na ucisk i przeczulica skóry karku